ورق ضد سایش چیست؟
لغزش یک ماده یا یک سطح روی سطحی دیگر، باعث کنده شدن ذرات سطحی می شود. به این مکانیزم که یک نوع کار مکانیکی محسوب می شود، سایش می گویند. ورق ضد فرسایش یک نوع ورق فولادی آلیاژی است که سختی بالایی دارد. افزایش سختی در این ورق ها سبب افزایش مقاومت به سایش می شود.
در واقع وقتی سختی سطحی فولاد بالا باشد، در تماس با مواد دیگر، سطح دچار خراش نمی شود. این ورق ها که بعضا با نام ورق هاردوکس نیز شناخته می شوند، مقاومت به خوردگی مطلوبی نیز دارند. همچنین در هر شرایطی چقرمگی، مقاومت خمشی، جوش پذیری و خواص ماشین کاری قابل قبولی از خود نشان می دهند.
یک سیستم تحت سایش شامل چه قسمت هایی می شود؟
به منظور خرید ورق ضد سایش مناسب، لازم است ابتدا اجزای سیستم سایشی به دقت تبیین شوند. مثلا اگر مادۀ ساینده سنگ باشد، یا اگر سایش قرار است در محیط آب انجام گیرد؛ همۀ این پارامترها در انتخاب نوع ورق هاردوکس و سختی آن موثر هستند. طبق استاندارد DIN50320 یک سیستم سایشی (Tribological System) شامل چهار جزء اصلی است:
-
مواد ساینده (Active Body): موادی که سبب سایش سطح می شوند؛ مانند سنگ ، خاک، ماسه، سيليس و…
-
مواد تحت سایش (Passive Body): بخشی از سيستم سايشی که با مواد ساينده درگير است و ذرات سطحی اش را از دست می دهد.
-
مواد میانی (Accompanying Secondary): موادی شامل آب، روغن، اسيد یا هوا که ممکن است بین دو جزء بالا باشند.
-
فاکتورهای محیطی (Ambient Medium): پارامترهایی که سیستم در آن ها عمل می کند؛ مانند درصد رطوبت، نمک، خشکی هوا، دما و…
عوامل موثر بر خاصیت ضد سایش فولادها
عملیات کوئنچ تمپر
عامل اصلی سختی بالای فولادهای ضد سایش، کوئنچ یا سریع سرد کردن پس از عملیات فولادسازی است. سرعت بالای سرمایش سبب می شود اندازۀ دانۀ فولاد در ریزترین حالت خود قرار بگیرد. پس از کوئنچ کردن، لازم است عملیات تمپر انجام گیرد تا تردی کاهش یابد و چقرمگی فولاد افزایش یابد.
پدیده کارسختی
دلیل دیگر پدید آمدن خواص ضد سایشی در فولاد ریشه در پدیدۀ کارسختی دارد. حین شکل دادن این قطعات، اعوجاج بسیار زیادی در شبکۀ کریستالی فولاد به وجود می آید. این اعوجاج سبب شکل گیری عیوبی می شود که مانع از حرکت نابجایی ها در سطح فولاد شده و سختی را به شدت افزایش می دهند. هرچقدر روند شکل دهی این ورق های فولادی سیکل های بیشتری را طی کند، سختی بیشتر خواهد شد.
درصد کربن
کربن نقش مهمی در خاصیت ضد سایشی فولاد دارد؛ زیرا سختی و چقرمگی فولاد را افزایش میدهد. اما اضافه کردن کربن بیش از حد به فولاد، استحکام کششی فولاد را کاهش می دهد و آن را ترد و آسیب پذیر می کند.
ورق ضد سایش چیست؟
لغزش یک ماده یا یک سطح روی سطحی دیگر، باعث کنده شدن ذرات سطحی می شود. به این مکانیزم که یک نوع کار مکانیکی محسوب می شود، سایش می گویند. ورق ضد فرسایش یک نوع ورق فولادی آلیاژی است که سختی بالایی دارد. افزایش سختی در این ورق ها سبب افزایش مقاومت به سایش می شود.
در واقع وقتی سختی سطحی فولاد بالا باشد، در تماس با مواد دیگر، سطح دچار خراش نمی شود. این ورق ها که بعضا با نام ورق هاردوکس نیز شناخته می شوند، مقاومت به خوردگی مطلوبی نیز دارند. همچنین در هر شرایطی چقرمگی، مقاومت خمشی، جوش پذیری و خواص ماشین کاری قابل قبولی از خود نشان می دهند.
یک سیستم تحت سایش شامل چه قسمت هایی می شود؟
به منظور خرید ورق ضد سایش مناسب، لازم است ابتدا اجزای سیستم سایشی به دقت تبیین شوند. مثلا اگر مادۀ ساینده سنگ باشد، یا اگر سایش قرار است در محیط آب انجام گیرد؛ همۀ این پارامترها در انتخاب نوع ورق هاردوکس و سختی آن موثر هستند. طبق استاندارد DIN50320 یک سیستم سایشی (Tribological System) شامل چهار جزء اصلی است:
-
مواد ساینده (Active Body): موادی که سبب سایش سطح می شوند؛ مانند سنگ ، خاک، ماسه، سيليس و…
-
مواد تحت سایش (Passive Body): بخشی از سيستم سايشی که با مواد ساينده درگير است و ذرات سطحی اش را از دست می دهد.
-
مواد میانی (Accompanying Secondary): موادی شامل آب، روغن، اسيد یا هوا که ممکن است بین دو جزء بالا باشند.
-
فاکتورهای محیطی (Ambient Medium): پارامترهایی که سیستم در آن ها عمل می کند؛ مانند درصد رطوبت، نمک، خشکی هوا، دما و…